Fibromiyalji (Miyofasiyal Ağrı Sendromu; Fibrosit; Fibromyozit)
Fibromiyalji, zayıf uyku, yorgunluk, zihinsel bulanıklık ve kaslar, tendonlar ve bağlar dahil olmak üzere yumuşak dokularda yaygın ağrı ve sertlik ile karakterizedir.
Fibromiyalji, zayıf uyku, yorgunluk, zihinsel bulanıklık ve kaslar, tendonlar ve bağlar dahil olmak üzere yumuşak dokularda yaygın ağrı ve sertlik ile karakterizedir.
Kötü uyku, stres, zorlanma, yaralanma ve muhtemelen belirli kişilik özellikleri fibromiyalji riskini artırabilir.
Ağrı yaygındır ve vücudun belirli kısımları dokunmaya duyarlıdır.
Fibromiyalji teşhisi, yaygın ağrı ve yorgunluk gibi yerleşik kriterlere ve semptomlara dayanır.
Uykuyu iyileştirmek, ağrı kesiciler almak, egzersiz yapmak, ısı uygulamak ve masaj yaptırmak işe yarayabilir.
Fibromiyalji yaygındır. Kadınlarda yaklaşık 7 kat daha yaygındır. Genellikle genç veya orta yaşlı kadınlarda görülür, ancak erkeklerde, çocuklarda ve ergenlerde de görülebilir.
Fibromiyalji tehlikeli veya yaşamı tehdit edici değildir. Bununla birlikte, kalıcı semptomlar çok rahatsız edici olabilir.
Fibromiyalji Nedenleri
Fibromiyalji hastalarının ağrıya karşı yüksek bir duyarlılığı var gibi görünüyor. Yani, beyinlerinde ağrıyı işleyen bölgeler, ağrılı hisleri fibromiyaljisi olmayan insanlarda göründüğünden daha yoğun olarak yorumlar. Genellikle fibromiyaljinin nedeni bilinmemektedir. Bununla birlikte, belirli koşullar bozukluğun gelişmesine katkıda bulunabilir. Kötü uyku, tekrarlayan gerginlikler veya bir yaralanmayı içerir. Zihinsel stres de katkıda bulunabilir. Ancak, stres başlı başına sorun olmayabilir. Daha ziyade, insanların strese nasıl tepki vereceği olabilir.
Etkilenen bazı kişilerde ayrıca romatoid artrit veya sistemik lupus eritematoz (lupus) gibi bir bağ dokusu bozukluğu olabilir. Bazen viral veya başka bir enfeksiyon (Lyme hastalığı gibi) veya travmatik bir olay fibromiyaljiyi tetikleyebilir.
Fibromiyalji Semptomları Nelerdir?
Çoğu insan genel bir ağrı, sertlik ve acı hisseder. Vücudun her yerinde semptomlar ortaya çıkabilir. Herhangi bir yumuşak doku (kaslar, tendonlar ve bağlar) etkilenebilir. Ancak boyun, üst omuzlar, göğüs, göğüs kafesi, alt sırt, uyluklar, kollar ve belirli eklemlerin çevresindeki alanların yumuşak dokuları özellikle ağrılı olabilir. Daha az sıklıkla, alt bacaklar, eller ve ayaklar ağrılı ve serttir. Belirtiler periyodik olarak (alevlenmelerde) veya çoğu zaman (kronik olarak) ortaya çıkabilir.
Ağrı şiddetli olabilir. Genellikle yorgunluk, zorlanma veya aşırı kullanımla kötüleşir. Belirli kas bölgeleri, parmak ucu sert bir basınç uygulandığında genellikle hassaslaşır. Bu alanlara tetkik/hassas noktalar denir. Alevlenmeler sırasında kaslar gerginleşir veya spazmlar meydana gelebilir.
Etkilenen birçok insan iyi uyumaz ve endişeli ve bazen depresif veya gergin hisseder. Yoğunlaşma güçlüğü ve genel bir zihinsel bulanıklık hissi gibi zihinsel problemler gibi yorgunluk da yaygındır. Etkilenen pek çok insan mükemmeliyetçi veya A tipi kişiliğe sahip. Ayrıca migren veya gerilim tipi baş ağrıları, interstisyel sistit (idrar yaparken ağrıya neden olan bir tür mesane iltihabı) ve irritabl bağırsak sendromu (bazı kabızlık, ishal, abdominal rahatsızlık ve şişkinlik kombinasyonu ile) olabilir. İnsanlarda tipik olarak vücudun her iki tarafını da etkileyen karıncalanma hissi olabilir.
Fibromiyalji gelişimine katkıda bulunabilecek aynı koşullar semptomları daha da kötüleştirebilir. Duygusal stres, zayıf uyku, yaralanma ve yorgunluğu içerir. Semptomların ciddi bir hastalığı temsil ettiğinden korkmak da semptomları daha da kötüleştirebilir. Bir doktora, aile üyesine veya arkadaşa sahip olmak, bozukluğun “tamamen kafanın içinde” olduğunu ima etmek de semptomları kötüleştirebilir. İnsanlar, kendilerini iyi hissetmese bile sık sık “iyi göründükleri” söylendiği için de hüsrana uğrayabilirler.
Fibromiyalji Nasıl Teşhis Edilir?
Diğer bozuklukları dışlamak için bir doktor muayenesi yapılması gerekir.
Doktorlar, aşağıdakilere sahip kişilerde fibromiyaljiden şüphelenebilir:
Yaygın ağrı ve hassasiyet
Yaygın semptomlara rağmen negatif laboratuvar test sonuçları
Ana semptom olarak yorgunluk
Doktorlar, en az 3 aydır yaygın ağrı çeken kişilerde, özellikle yorgunluk gibi çeşitli diğer fiziksel semptomların eşlik ettiği durumlarda fibromiyalji teşhisini düşünmektedir. Kişilerin vücudun sol ve sağ tarafında, belin üstünde ve altında, omurganın üst kısmında, göğüs duvarında veya omurganın ortasında veya belde ağrı olduğunda ağrı yaygın kabul edilir.
Geçmişte, doktorlar teşhisi kısmen, belirlenmiş 18 hassas noktadan bazılarında hassasiyet varlığına dayandırdı. Ancak şimdi, hassas noktaların sayısı, özellikle yaygın ağrı olmak üzere tipik semptomların varlığı kadar önemli görülmemektedir.
Doktorlar, başka bir bozukluğun (hipotiroidizm, polimiyalji romatika veya başka bir kas bozukluğu gibi) semptomlara genellikle kan testleri yaparak neden olmadığından emin olmak isterler. Ancak hiçbir test fibromiyalji tanısını doğrulayamaz.
Fibromiyalji, romatoid artrit veya lupusu olan kişilerde kolayca tanınmayabilir çünkü bu bozukluklar, kaslarda, eklemlerde veya her ikisinde de yorgunluk ve ağrı gibi bazı benzer semptomlara neden olur.
Süreç
Fibromiyalji kronik olma eğilimindedir, ancak stres azalırsa kendi kendine düzelebilir. Uygun tedaviyle bile çoğu insan bir dereceye kadar semptomlar göstermeye devam eder.
Tedavisi
Esneme, ısı tedavisi ve masaj
Stresle başa çıkma
Uykuyu iyileştiren ilaçlar
Ağrıyı hafifleten ilaçlar
İnsanlar uygun şekilde tedavi edildiğinde kendilerini daha iyi hissedebilirler. Genellikle en yararlı yaklaşım aşağıdakileri içerir:
Ağrıya neden olan altta yatan yaşamı tehdit eden bir hastalık olmadığını kabul etmek dahil olmak üzere stresi azaltmak
Derin nefes egzersizleri, meditasyon, farkındalık temelli bilişsel terapi (MBCT), zihinsel sağlık desteği ve gerekirse danışmanlık.
Etkilenen kasları nazikçe germek (gerdirmeyi yaklaşık 30 saniye tutmak ve 5 kez tekrarlamak)
Fiziksel kondisyonu iyileştirmek için egzersizler yapmak (aerobik egzersizler) ve çok kademeli olarak fakat sürekli olarak yoğunluğu artırmak (örneğin, bir koşu bandı, egzersiz bisikleti veya eliptik makine kullanarak veya yüzerek)
Etkilenen bölgeye ısı uygulamak veya hafifçe masaj yapmak
Sıcak tutmak
Yeterince uyumak
Uykuyu iyileştirmek
Uykuyu iyileştirmek çok önemlidir. Örneğin, insanlar akşamları kafein ve diğer uyarıcılardan uzak durmalı ve rahat yatak takımları bulunan sessiz, karanlık bir odada uyumalıdır. Yatakta yemek yememeli ve televizyon izlememelidirler.
Doktorlar düşük dozlarda antidepresanlar reçete edebilir. Bu ilaçlar yatmadan 1 veya 2 saat önce ağızdan alınır ve depresyonu hafifletmek yerine sadece uykuyu iyileştirmek için kullanılır.
Ağrıyı gidermek
Asetaminofen veya nonsteroid antiinflamatuvar ilaçlar (NSAID’ler) gibi ağrı kesiciler yardımcı olabilir. Alışkanlık oluşturabilen ve zamanla daha az etkili olabilen opioidlerden, fibromiyaljiyi tedavi ederken kaçınılmalıdır.
Pregabalin (bazen ağrıyı gidermek için kullanılan bir nöbet önleyici ilaç), duloksetin ve milnasipran bazen fibromiyaljiyi tedavi etmek için kullanılır. Bu ilaçlar, uykuyu iyileştirmeyi, egzersiz yapmayı ve stresi yönetmeyi içeren bir tedavi programının parçası olarak kullanıldıklarında yardımcı olabilir.
Bazen lokal anestetikler (lidokain gibi) özellikle hassas bir bölgeye doğrudan enjekte edilir.