Grip Nedir?
Grip influenza virüslerinin neden olduğu, dönem dönem büyük çapta salgınlarla seyreden, çocukluk çağındaki olguların hastaneye yatışlarını gerektiren, komplikasyonlara zemin hazırlayan, yaşlılar ve süreğen hastalığı olanlarda ölümlere neden olabilen solunum yollarının bulaşıcı, önemli bir enfeksiyon hastalığıdır. Ani başlayan ve yüksek ateşle (>38 0C ) seyreden GRİP’te olguların büyük bölümü hastalığı ayakta geçiremezler, yatağa düşerler.
Üst Solunum Yolu Ne Demektir?
Üst solunum yolu deyince burun, sinüsler, yutak (farinks) ve gırtlak (larinks) anlaşılır. Bu bölgelerin iltihaplarına da üst solunum yolu infeksiyonu (genel olarak ÜSYE şeklinde kısaltılır) denir. Üst solunum yolu; kulak ve alt solunum yolları ile bağlantılıdır.
Üst Solunum Yollarında Ne Gibi İltihaplar Olur?
Aslında teorik olarak nezle, grip, farenjit, sinüzit, larenjit, gibil tihapların hepsi üst solunum yolu enfeksiyonu kapsamına girer. Gribal enfeksiyon veya rinofarenjit gibi isimler de aynı anlamda kullanılır. Ancak uygulamada sinüzit veya bazı spesifik iltihaplar bu kavramın dışında tutulur. ÜSYE’ye daha çok virüsler neden olsa da hemen her zaman bakteriler de üzerine eklenir. ÜSYE denilince genel olarak nezle veya grip anlaşılır. Farenjit bu durumlarla beraber sıklıkla vardır.
Domuz gribi, birçok domuz influenza A virüsleri arasından birinin neden olduğu, domuzlarda görülen, yüksek düzeyde bulaşıcı özelliği bulunan bir solunum yolu hastalığıdır. Morbiditesi yüksek, mortalitesi ise düşüktür (%1-4). Virüsler domuzlar arasında; aerosoller, doğrudan ve dolaylı temas ve asemptomatik taşıyıcı domuzlar yoluyla yayılır. Domuzlar arasında salgınlar bütün yıl boyunca görülmekle birlikte, ılımlı bölgelerde sonbahar ve kış aylarında insidans artmaktadır. Birçok ülke domuz topluluklarını domuz gribine karşı aşılamaktadır.
Domuz gribi alt grupları daha çok H1N1’dır, ancak domuzlar arasında diğer alt tipler de dolaşmaktadır (H1N2, H3N1, H3N2). Domuzlar; avian influenza insan mevsimsel influenza ve domuz influeanza virüsleri ile enfekte olabilirler. H3N2 domuz virüsünün domuzlara insanlar tarafından taşındığı düşünülmektedir. Bazen domuzlar bir defada birden fazla virüs ile enfekte olabilirler bu da bu virüsler arasında birden fazla gen karışmasına neden olabilir. Böylelikle birçok kaynaktan gen içeren bir influeanza virüsü oluşmuş olur: virus “değişmiş” olur. Domuz virüs gribi normalde türe spesifik ve sadece domuzları enfekte ettikleri halde bazen türler arası bariyeri geçerek insanlarda da hastalığa neden olabilirler.
İnsanlar arasında domuz gribi enfeksiyonu sporadik ve salgınlar halinde nadiren bildirilmiştir.
Klinik semptomlar mevsimsel influeanzaya benzerdir. Ancak asemptomatik infeksiyon ile ölümle sonuçlanan ciddi pnömoni arasında değişen spektruma sahip olabilir.
Domuz gribinin tipik kliniği mevsimsel influeanzaya ve diğer akut üst solunum yolları enfeksiyonuna benzediğinde bu vakaların çoğu mevsimsel influeanza sürveyansı sırasında şans eseri tespit edilmiştir. Hafif veya asemptomatik vakalar tanımlanmamış olabileceğinden hastalığın insanlar arasındaki gerçek durumu bilinmemektedir.
2007’de Uluslara arası Sağlık tüzüğü (2005)’nün uygulanmaya başladığından beri Dünya Sağlık Örgütü Amerika ve İspanya’da domuz gribi vakalarını bildirmektedir.
İnsanlar domuz gribini genellikle enfekte olmuş domuzlardan almaktadır, ancak bazı insan vakalarında domuzlarla temas öyküsü ya da domuzların olduğu bir çevre mevcut değildir. İnsandan insana bulaş bazı durumlarda oluşmuştur, fakat yakın temas ve kapalı gruplarda ki insanlarla sınırlıdır.
Evet. Domuz gribinin, usulüne uygun hazırlanan domuz eti veya diğer domuz ürünlerinin yenmesiyle bulaştığı gösterilememiştir. Domuz influenza virüsu, 70 º C (160 º F) derece ısıtılınca ölmektedir, domuz ve diğer et ürünlerinin hazırlanmasındaki genel rehberlerle uyumlu olarak .
Domuz gribinin uluslar arası hayvan otoritelerine (OIE, www.oie.int) bildirimi zorunlu değildir, bu yüzden hayvanlarda uluslara arası dağılımı iyi bilinmemektedir. Hastalığın amerika’da endemik olduğu kabul edilmektedir. Domuzlarda salgının ayrıca Kuzey Amerika, Güney Amerike, Avrupa (İngilitere, İsveç ve İtalya dahil), Afrika (Kenya) ve Asya’nın doğusunda Çin ve Japonya dahil görüldüğü bilinmektedir.
İnsanların büyük kısmının, özellikle domuzlarla düzenli bir teması olmayanların, domuz gribi virüslerine karşı bu virüs enfeksiyonunu engelleyecek şekilde immünitesi olmaması olasıdır. Eğer bir domuz virüsü etkili bir insandan insana geçiş özelliği kazanırsa bu durum bir pandemiye neden olabilir. Böyle bir durumda ortaya çıkacak pandeminin etkilerini öngörmek güçtür. Bu etki virüsün virülansına, insanlardaki mevcut immüniteye, mevsimsel influenza infeksiyonu ile edinilmiş antikorların olulturacağı çapraz korumaya ve konakçı faktörlerine bağlıdır.
Mevcut, insanda hastalığa neden olan domuz gribi virüsünden koruyabilen bir aşı yoktur. Mevcut mevsimsel influenza aşısının herhangibir koruma sağlayıp sağlamayacağına dair bir bilgi bulunmamaktadır. İnfluenza virüsleri çok hızlı şekilde değişmektedir. Aşılanan insanlara en yüksek immüniteyi sağlamak adına, halihazırda dolaşımda bulunan virüs tipine karşı olan bir aşı geliştirilmesi son derece önemlidir. Bu nedenle DSÖ’nün, en uygun aşı adayı virüslerini tespit edebilmek için mümkün olduğunca fazla virüse erişmeye gereksinimi vardır.
Bazı ülkelerde, mevsimsel influenza için hastalıktan etkili olarak koruyan ve tedavi eden antiviral ilaçlar mevcuttur. Bu ilaçlar iki sınıf altında incelenebilir:
Geçmişte bildirilmiş olan domuz influenzası vakaları, herhangi bir tıbbi bakım ve antiviral ilaç kullanımına gerek kalmadan tamamen iyileşmiştir.
Bazı influenza virüsleri antiviral ilaçlara direnç geliştirmekte olup bu da kemoprofilaksi ve tedavinin etkililiğini kısıtlamaktadır. Amerika Birleşik Devletlerinde, domuz influenzalı yeni insan vakalarından izole edilen virüsler oseltamivir and zanamivire dirençli ancak amantadin ve rimantadine dirençlidir.
Mevcut bilgiler, domuz influenza virüsü enfeksiyonunun tedavisinde ve enfeksiyondan korunmada antiviral kullanımı önermek konusunda yeterli değildir. Hastalara verilecek profilaksi ve tedavinin yarar ve zararlarının2 klinik ve epidemiyolojik olarak değerlendirilmesi konusunda kararı klinisyenler vermelidir. Amerika Birleşik Devletleri ve Meksika’da halen sürmekte olan salgında, virüsün hassasiyet profili de dikkate alındığında; ulusal ve yerel yetkililer tarafından hastalığın tedavisi ve hastalıktan korunma konusunda oseltamivir ya da zanamivir kullanımı önerilmektedir.